کد مطلب:19357 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

براي دور شدن از رذايل اخلاقي ، چه بايد كرد؟

چندچيز به ترتيب بايد عمل شود : 1- باور كردن قبحگناه و رذايل اخلاقي مخصوصا آن گناه و رذيله اي كه بيشتر بروز مي كند : باوربا اعتقاد فرق دارد .مثلا انسان اعتقاد دارد كه مرده ترس ندارد اما بسياري باور ندارند به همين خاطر باز هم مي ترسند ولي در غسال و مرده شوي همين اعتقاد نترسيدن از مرده تبديل به باور شده است . از اين رو از مرده نمي ترسدپس اعتقاد صرف شناخت ذهني است ولي باور، ايمان ويقين قلبي است. قبح گناه و قبح رذايل اخلاقي و هر گناه مخصوصي بايد به سر حد باور دل برسد نه صرف اعتقاد و عقيده و اين باور عواملي دارد .عوامل و اسباب باور : الف ) شناخت قبح و زشتي گناه و رذايل اخلاقي مخصوصا آن گناه ورذيله اي كه بيشتر بروز دارد : اين اولين گام باور بخشيدن است زيرا تاشناخت و اعتقاد به قبح گناه و رذايل پيدا نشود باور قلبي وجود نمي گيرد .ر.ك : 1- گناه و ناهنجاري سيد مجتبي حسني 2- گناه شناسي محسن قرايتي 3- گناهان كبيره عبدالحسين دستغيب ب ) فكر در آيات و روايات مذمت گناه و رذايل اخلاقي مخصوصا گناه مورد نظر در مذمت كذب از نبي اكرم ( ص ) چنين آمده : ( ( اربع من كن فيه فهو منافق و ان كانت فيه واحده منهن كانت فيه خصله من النفاق حتي يدعها من اذا حدث كذب... ؛ حضرت مي فرمايند : چهار چيز است كه اگر در كسي باشد منافق ( تمام ) است و اگريكي از آن چهار چيز باشد خصلتي از نفاق را دارد تا وقتي كه همان يك چيزرا هم رها كند ( اولين آن اين است ) كسي كه هرگاه سخن مي گويد دروغ بگويد ) ) ، ( سفينه البحار، شيخ عباس قمي ، ماده كذب ) . نيز امام صادق ( ع ) مي فرمايند : ( ( ليس لكذاب مروه ؛ دروغگو را مروت و مردانگي نيست ) ) ، ( همان ) . به راستي چه مذمتي از اين بالاتر كه دروغگو در رديف منافقين باشد و براي او مردانگي نباشد .ج ) فكر در عاقبت گناه ورذايل اخلاقي مخصوصا گناه ياد شده بالا : در اين آيه كريمه تامل شود : ( ( .. ان الله لايهدي من هو كاذب كفار؛ خداوند آن كسي را كه دروغگو و كفران كننده است هرگزهدايت نمي كند ) ) ، ( زمر، آيه 3 ) . چه عقوبتي از اين بدتر كه خداوند تعالي كسي را هدايت نكند .هدايت مراتبي دارد كه مراتب بالاي آن در ذهن خيلي ها نيامده است . دروغگو قطعا از مراتب بالاي هدايت محروم است. دروغي كه انسان آن را سبك مي شمارد مي تواند فرجام بسيار بدي داشته باشد .اميرالمومنين ( ع ) مي فرمايند : ( ( لايجد عبد حقيقه الايمان حتي يدعالكذب جده و هزله ؛ هيچ بنده اي حقيقت ايمان را نمي يابد تا وقتي كه دروغ را رها كند چه دروغ جدي و چه دروغ شوخي ) ) ، ( سفينه البحار، شيخ عباس قمي ، ماده كذب ) . اين روايت شريفه با آن آيه كريمه كاملا ارتباط دارد.حقيقت ايمان مي تواند همان مرتبه بالاي هدايت باشد كه دروغگو حتما ازآن محروم است . تمام اين عواقب و نتايج هم در دنيا و هم در آخرت است ،گرچه انسان گناه كار از آن غافل باشد .نتيجه گناه و رذايل اخلاقي سقوط ازانسانيت و ارزش هاي اسلامي است . گناه كار از كرامت و مقام بالاي آدميت استعفا مي دهد و با نكبت وتعفن وارد عالم برزخ مي شود .د ) فكر در مرگ : خوب بينديشد كه مرگ حق است و روزي با باري سنگين از گناه و ملكات زشت نفساني از اين سراي زودگذر مي رود .محصولي جز سياهي گناه با خودنمي برد .در وصاياي پيامبر ( ص ) به ابن مسعود آمده است : ( ( يا ابن مسعودلاتحقرن ذنبا ولاتصغرنه واجتنب الكباير فان العبد اذا نظر يوم القيامه الي ذنوبه دمعت عيناه قيحا و دما يقول الله تعالي يوم تجد كل نفس ما عملت من خير محضرا و ما عملت من سو تود لو ان بينها و بينه امدا بعيدا...؛ اي ابن مسعود هرگز گناه را حقير و صغير نشمار و از گناهان بزرگ بپرهيز زيرا به حقيقت هرگاه بنده روز قيامت به گناهان خويش مي نگرد دو چشم او چرك وخون مي گريد ) ) ، ( همان ، ماده ذنب ) . خداوند تعالي ( در قرآن ) مي فرمايد : ( ( روزي كه هر كس عمل خير و كار بد خود را حضار شده مي بيند آرزو مي كندكاش بين كار بد او و بين خودش فاصله اي بسيار دور مي بود ) ) . اين چهار عامل باوربخش را بايد هر روز، روزي نيم ساعت در مكاني خلوت با جان و دل خود عجين ساخت تا دل تكان خورد و قبح گناه باورش گردد اگر حتي يك روز ترك شود به همان نسبت از اثر آن كاسته مي شود ( از كتاب هاي نامبرده وهر كتابي كه در موضوع گناه است روزي چند صفحه بيشتر نخوانيد ولي هرروز باشد ) . 2- ترك زمينه گناه : - دوري از دوستان ناباب كه انسان را به دروغ وادار مي كنند .- از بين بردن زمينه هيجان : خود شما بيشتر بينديشيد كه چه چيزي شما را هيجاني مي كند .حتما آن را ترك كنيد .ترك عامل هيجان به مراتب آسان تر است تا ترك گناه در وقت بروز هيجان . اين دو مورد مثال بودوگرنه هر زمينه گناهي را بايد ترك كرد .3- مراقبه و محاسبه : هنگام انجام هركاري چه زباني باشد و چه غير آن اول كمي مكث كنيد اگر حرام است حتماترك كنيد، اگر واجب است حتما انجام دهيد و اگر مباح ( نه حرام نه واجب ) است مختاريد .اين مراقبه روزانه شما باشد شب هنگام به محاسبه بنشينيدكه آيا كارها را با همان مراقبه انجام دايد يا نه ؟ اگر انجام داديد شاكر خداوندتعالي باشيد وگرنه استغفار كنيد و تصميم بگيريد فردا مرتكب حرام نشويد.هر روز و هر شب بايد اين مراقبه و محاسبه باشد وگرنه غفلت شما را به گناه مي اندازد .تمام آنچه گفته شد شرط ضروري نتيجه اش فقط و فقط عمل است . براي آگاهي بيشتر ر.ك : 1- نردبان آسمان ( آيت الله بهاالديني ) تدوين : اكبر اسدي 2- سلوك معنوي ( آيت الله بهاالديني ) تدوين : اكبر اسدي 3-چهل حديث امام خميني 4- خودشناسي براي خودسازي استاد محمدتقي مصباح يزدي 5- راه هاي خودسازي جوانان سيد محمد تقي قادري ;